«Қартқожа» романының қысқаша мазмұнын жіберулеріңізді өтінемін

Оның үстіне жұт кезінде малы қырылған әкесі, үйіне байдікінен ұн әкелемін деп қаза тапты. Осы оқиғалардан кейін биліктегілер Қартқожаны әскер қатарына жазып қойған. Жасы жетпесе де болыстар Қартқожаны өздерінің балаларының орнына жаза салған. Мұндай зорлыққа шыдамаған Қартқожа кедейлер бірге көтеріліске шығады. Дәрмен, Имақан және тағы сол сияқты адамдармен арасып жүріп, олардың да теңдікті армандап жүргенін түсінеді. Алайда, мылтықпен қаруланған орыс әскеріне кедейлерден құрылған көтерісшілер төтеп бере алмады. Сөйтіп Қартқожа амалсыздан соғысқа кетеді. Бірақ, солдат өмірі Қартқожаның көзін ашады. Ол әскерде Андрей деген орыс жігітімен танысады. Одан орысша үйреніп, дамыған заман туралы әңгімелер естіп білім алуға құлшынады.

Шығармада Қартқожа есімді жігіттің басынан кешке қиыншылықтары суреттеледі.Ол өте жуас, момын, әлсіз кедей бала. Қартқожа кішкене кезінен бай балаларының әлімжеттігін көріп өсті. Оның әкесі Жұман да байлардың қорлығына шыдап, әділетсіздіктің құрбаны болды. Қартқожа осы қорлық пен зорлықтан құтылудың жолын іздеп бала кезінен діни білім алды. Молдалар жасаған бар қылықты жасап, намаз оқып, құдайға жалбарынып дін жолына бет бұрды. Бірақ қанша жерден діни білім алса да кедейліктен құтыла алмады. Осылай үлкен езгіге шыдай жүрген Қартқожа орысша терең білімі бар аудармашылардың ешкімнен қаймықпайтынын, өздерін биік ұстайтынын, оларды ешкім де қорламайтын байқайды. Тілмаштардың құдіреттілігі өте жоғары деп түсінген Қартқожа олар сияқты болғысы келгені соншалық, Әбдібек деген тілмашты түсінде көреді. Әбдібектер алған орысша білімді алғысы келгенімен, өзін мектепке алмайтынын түсінді. Себебі оның жасы мектеп жасынан өтіп кеткен. Әлімжіттік көрген Қартқожа қиындық шешімі орысша оқып, хат тану деп ойлады. Ол Жүніс деген өзі секілді шәкірттен кітап алып орысша әріптерді үйренуге құлшынды.

Алашордашылардың тарауы, большевиктердің келуі, қашқан ақ әскерлерінің қылығы оның әділет, бостандық туралы ойларын толықтырады. Осылардың нәтижесінде ол халық, ел тағдыры, оның досы кім, жауы кім екендігі жайлы ойлануға жетеді.

 Роман соңында Омбыдан елге оралған Қартқожа ел алдында жігерлі сөз сөйлеп, елді еңбекке, аңсаған, армандаған Қартқожаның халықты надандыққа қарсы, қара бастың қамын ойлауға қарсы шақыруы - оның жаңа заман рухын қабылдағанының белгісі. Жүсіпбек Қартқожаның өмір талқысынан өтіп, әділдік жағын тауып, жаңа дүниеге шығуын суреттеу арқылы жас қазақ совет әдебиетіне жаңа қаһарман қосты. Оның істейтін ісі әлі алда еді. Шығарма қаһарманы жайындағы жазушы толғанысында бүкіл романның пафосы жатыр. Автор кедейлер ортасынан шыққан жас Қартқожаны "елі үшін күйген, еңбекті сүйген, ер жүректі, жұртшылық көсемі - жалынды жастардың" қатарынан көргісі келеді.

Шығармадағы басты кейіпкер Қартқожа есімді, өте жуас, момын, әлсіз кедей бала. Роман осы баланың бастан кешкен оқиғалары бойынша өрбиді. Қартқожа кішкене кезінен бай балаларының әлімжеттігін, өз әкесі Жұманға байлардың жасап отырған әділетсіздіктерін көріп өседі. Осы қорлық пен зорлықтан құтылудың жолы деп ол бала кезінен діни білім алып, молдалар жасайтын бар қылықты жасап, намаз оқып, құдайға жалбарынады. Бірақ қанша жерден діни білім алса да оның ешқайсысы не өзін, не әкесін кедейліктен құтқаруға жетпейді. Осылай үлкен езгіге шыдай жүрген кезінде, Қартқожа орысша терең білімі бар тілмаштардың, перуіатшіктердің ешкімнен қаймықпайтынын, өздерін биік ұстайтынын, оларды ешкім де қорламайтын байқайды. Тілмаштардың құдіреттілігі өте жоғары деп түсінген Қартқожа олар сияқты болғысы келгені соншалық, Әбдібек деген тілмашты түсінде де көреді. Әбдібектер алған орысша білімді алғысы келгенімен, өзін школға алмайтынын, жасының өтіп кеткенін көріп күрсінеді. Бар қиындық шешімі орысша оқып, хат тану екенін түсінген Қартқожа Жүніс деген өзі секілді шәкірттен кітап алып орысша әріп таниды. Оның үстіне кедейлігі қатты қысып, жұт әсерінен малы қырылған әкесі, үйіне байдікінен ұн әкелемін деп қаза тапты.