Агломерация дегеніміз не?

Агломерация - жақын орналасқан (немесе тіпті іргелес) елді мекендердің бірігуі. Агломерацияны қалалар мен қала маңындағы елді мекендер немесе бірнеше қалалар құрай алады.

Адамдардың қоныстануы қарқынды өндірістік, көлік және мәдени байланыстары бар жүйені құрайды. Қалалық агломерациялардың қалыптасуы урбанизация кезеңдерінің бірі болып табылады.

Моноцентрлік (бір ірі қаланың айналасында қалыптасқан, мысалы, Мәскеу агломерациясы) және полицентрлік агломерацияны (бірнеше қалалары бар) болып бөлінеді.

Елді мекендердің жақын орналасуы кейде агломерациямен аяқталады. Экономикалық агломерацияларда салалар мен басқа да экономикалық объектілердің кеңістіктегі шоғырлануынан шығындарды азайту арқылы экономикалық және әлеуметтік пайда табуға болады.

Қалалар мен елді мекендер өздерінің тәуелсіздігін сақтайды, ал олардың көптеген құрылымдары туындаған мәселелерді бірлесіп шешуі керек. Агломерация мүшелері үйлестіру функцияларын бір адамға жұктей алады.

Дамыған елдердегі агломерациялар халықтың едәуір массасын шоғырландырады. Агломерациялардың өсуі өнеркәсіптік өндіріс пен еңбек ресурстарының аумақтық шоғырлануын көрсетеді. Агломерациялардың өздігінен өсуі кейде мегополистің пайда болуына әкеледі (суперагломерация және жанама агломерация).

Аумақтарды бір агломерацияға біріктіру критерийлері:

•  халық көп шоғырланған аудандардың (қалалардың, қалашықтардың, елді мекендердің) негізгі қалаға (орталық қалаға) дамуында айтарлықтай қиыншылықсыз тікелей қосылуы;
• агломерациядағы салынған (урбанизацияланған) аумақтардың ауданы ауылшаруашылық жерлерінің, ормандардың, су объектілерінің аумағынан асып кетсе;
• жаппай еңбек, білім беру, тұрмыстық, мәдени және демалыс сапарлары - агломерацияның қалалары мен елді мекендерінде тұратын еңбекке қабілетті халықтың кемінде 10-15% -ы негізгі қаланың орталығында (негізгі қала немесе орталық қалалар) жұмыс істейді.