Тотемизм дегеніміз не?

Тотемизм - діннің алғашқы формаларының бірі, оның мәні адамдар тобы (ру, тайпа) мен жануарлар немесе өсімдіктердің белгілі бір түрі (сирек - табиғи) арасындағы мистикалық байланыстың ерекше түрінің бар екендігіне сену болып табылады.

Діни сенімнің бұл түрінің атауы «тотем» сөзінен шыққан, ол солтүстік америкалық үндістердің тілінде «оның түрі» дегенді білдіреді. Тотемизмді зерттеу барысында оның пайда болуы алғашқы адамның шаруашылық қызметі - жинау және аңшылықпен тығыз байланысты екендігі анықталды. Адамдарға өмір сүруге мүмкіндік берген жануарлар мен өсімдіктер ғибадат объектісіне айналды.

Жел, күн, жаңбыр, найзағай, су, темір (Африка), тіпті жекелеген жануарлардың немесе өсімдіктердің бөліктері, мысалы, тасбақаның басы, шошқаның асқазаны, жапырақтардың ұштары және т.с.с. тотем, бірақ көбінесе жануарлар мен өсімдіктер кластары.

Мәселен, мысалы, Солтүстік Американың Оджибва тайпасы 23 рудан тұрады, олардың әрқайсысы ерекше жануарларды (қасқыр, аю, құндыз, сазан, бекіре, үйрек, жылан және т.б.) өзінің тотемі деп санайды.
Тотемизмнің басты белгісі - тотемді белгілі бір әлеуметтік топтың атасы деп санайды, ал тотемдік кластың әрбір индивиді қандас туыс, оның жанкүйерлері тобының әр мүшесінің туысы болып табылады.
Тотемистік нанымдар алғашқы қоғамның қалыптасуында үлкен рөл атқарды. Олар белгілі топтағы адамдарды өздері танитын тотемнің айналасына біріктіре отырып, интегралдау функциясын орындады.

Сондай-ақ, олар адамдардың жүріс-тұрысын көптеген тыйым салуларға - тотемдік топтың барлық мүшелері сақтауға тиісті тыйымдарға бағындырып, реттейтін функцияны өте тиімді атқарды. Зерттеуге арналған ең «таза» және «ыңғайлы» формада тотемизм Солтүстік Американың үнділері, Австралияның байырғы тұрғындары, Орталық және Оңтүстік Африканың байырғы тұрғындары арасында табылды. Тотемизмнің қалдықтары (тағамға тыйым салу, жануарлар түріндегі қасиетті жаратылыстардың бейнелері және т.б.) әлемнің көптеген діндерінде кездеседі.