Батыр Баян деген кім?
Баян Қасаболатұлы 1710 жылы Аралағаш (қазіргі Мағжан Жұмабаев ауылы) ауылында дүниеге келген. Оның әкесі Қасаболат шебер зергер болған. Ал анасы Ажар әйгілі Шолан батырдың қызы, Байбақты руынан шыққан атақты батыр Сырым Датұлының әкесі Даттың әпкесі болған. Баян Уақ-Шоға руынан шыққан.
Ол 14 жасынан бастап туысы Сары батырға еріп шайқастарға қатысқан. 17 жасында батыр сардар атағын алады. Баян жаужүректігімен көзге түсіп, Абылай ханның қоластындағы мықты батырларының бірі болған. Хан оның ақылы мен батырлығын ерекше құрметтеген. Бұл жайлы деректер Шоқан Уәлиханов еңбектерінде келтіріледі.
Баян Қабанбай, Малайсары, Олжабай, Жанатай және де басқа әйгілі қазақ батырларымен бірге Ертіс маңын, Қалба жерлері мен Тарбағатай өңірін жаудан азат етуге атсалысқан.
Батр Баян сексен күнге созылған Тарбағатай тауының етегінде болған ұрыс пен Аягөз маңындағы шайқаста асқан ерлігімен ерекше көзге түседі. Ол 1741 жылы қазіргі Маңғыстау аймағында болған ұрыста ерлікпен қаза табады.