Соңғы ЖАҢАЛЫҚТАР
"Отбасының мүшесі емес": БҰҰ конференциясында бірқатар елдің президенттері Лукашенкомен суретке түсуден бас тартты
"Сотталушыдан пара алған": Таразда судья Өтешова үш жылға бас бостандығынан айырылды
Алматы облысында құрылатын жаңа қалада екі миллион адам тұратын болады
Ақмола қорығында инспекторлардың туыстары 700 жылқыны заңсыз баққан
"Мен адастым": Өмір бойына сотталған террорист Руслан Күлекбаев жасаған ісіне өкінетінін айтып, көз жасына ерік берді
Павлодарда Ішкі істер министрлігінің курсанттары ауруханаға түсті
Психолог адамдардың не себепті балалық шағын есіне түсіре алмайтынын айтты
Тоқаев БАӘ инвестициялар министрімен келіссөздер жүргізді
Қазақстандық спортшы грек-рим күресінен әлем чемпионы атанды
Шетелдік әуе компаниялар Қазақстанның 13 қаласына шектеусіз ұшу құқығына ие болды
БАРЛЫҚ ЖАҢАЛЫҚТАР
Сұрақтар мен жауаптар
Cайтқа кіру
Ең танымал
Барлық айдарлар
Мақал-мәтелдер
49
Қазақтың салт-дәстүрлері
13
Эссе мен шығармалар жиынтығы
23
Нақыл сөздер
7
Жұмбақтар
2
Білім, ҰБТ
207
Денсаулық
192
Махаббат
18
Мерекелер
25
Тарих
54
Құттықтау тілектер
39
Сценарий
6
Үйлену тойы
13
Дін
81
Кино мен ТВ
2
Ұстаздарға
12
Танымал тұлғалар
90
Қазақ әдебиеті
121
Компьютер және интернет
17
Қазақстанның көрнекі жерлері
20
Әлем бойынша
38
Қоғам және саясат
70
Жануарлар және өсімдіктер
58
Жұлдызнама және жорамал
17
Түс жору
17
Ғылым және техника
48
Сән және сұлулық
48
Заңгерлік кеңес
16
Әртүрлі
249
Қаржы кеңесшісі
11
Ойындар
10
Тілдегі сөздерді грамматикалық топтарға бөлуде олардың лексикалық жағы ескеріледі, өйткені жеке лексикалық мағынасы бар сөздер белгілі бір сөз тобына енеді. Мысалы, айна, көмір, қасық деген сөздер заттың атын білдіріп, грамматикалық тұрғысынан зат есім болады. "Зат деген ұғым тек күнделікті өмірде кездесетін әдеттегі жай нәрселерді ғана емес, табиғат пен қоғамдық өмірдегі ұшырасатын әр алуан құбылыстар мен уақиғаларды, ұғымдар мен түсініктерді де қамтиды": тұман, қар, мереке, жолдама, ойпат, шатқал, қуаныш, сағыныш, т.б. Олай болса, зат есім лексикалық-семантикалық жағынан өте кең, ауқымды сөз табы болып есептеледі. Бұл зат есімді сөз табы ретінде танытатын бірінші белгісі.
Тіл білімінде сөз таптарын бір-бірінен ажыратуда грамматикалық белгілер, яғни морфологиялық және синтаксистік белгілер есепке алынады. Осы тұрғыдан келгенде, алдымен оның құрылымы, екіншіден зат есімге жататын сөздердің өздеріне тән сөз тудыратын және форма тудыратын арнаулы жұрнақтары, сонымен бірге зат есімді басқа сөздермен байланыстыратын көптік, тәуелдік, септік жалғауларына сай категориялар бар екендігі ескрілуі иіс. Сонымен зат есімдерді морфологиялық жағынан сипаттағанда оның қрылымы, жасалу тәсілдері, түрлену жүйесі, яғни көптік, тәуелдік, септік категорилары алдануы тиіс. Демек, мұның барлығы зат есімді жеке сөз табы ретінде танытатын екінші белгілері болып табылады.
Зат есімдер сөйлемде белгілі бір қызмет атқарып, белгілі топтағы сөздермен тіркеске түседі. Заттесімдер етістіктермен тіркеседі де, сөйлемде тәуелсіз сүше - бастауыш болуы олардың (зат есімдердің) жалпы категориялық мағынасы - заттылық мағынасымен байланысты екенін аңғартады. Зат есім басқа да сөйлем мүшелерінің қызметін атқарады, мысалы,атау мен ілікен басқа септіктердің бірінде объект мәнін білдіріп толықтауыш, ілік септікте тұрып анықтауыш, көлемдік септіктерде пысықтауыш, жіктеліп келіп баяндауыш қызметін атқарады.
Сөйтіп, зат есімнің осындай синтаксистік қызмет атқаруы - оны жеке сөз табы ретінде дәлелдейтін үшінші белгісі болып есептеледі.
Зат есімнің осы үш белгісі сөздерді таптастырудың үш ұстанымына сәйкес келеді. Бұл ерекшелік зат есімнің сөз таптарының ішіндегі ең үлкен, өрісі аса кең сөз табы екендігін көрсетеді.